Theo quyết định của Kinh lược Bắc kỳ ngày 05/09/1896, sau khi trở thành Sở lỵ tỉnh Mường ở chợ Bờ và bị nghĩa quân Đốc Ngữ tập kích thắng lợi. Khi đó, thực dân Pháp hoảng sợ, trung tâm tỉnh lỵ được chuyển về xóm Đúng thuộc xã Hòa Bình (nay thuộc phường Tân Thịnh), từ đó lấy tên là thị xã Hòa Bình. Ban đầu, thị xã chỉ rộng khoảng 10km2 nằm trải dài theo dải phù sa ven hai bờ sông Đà, Khi ấy dân số chỉ chỉ có khoảng 6000 dân. Vào đầu tháng 5/1945, tại phố Đồng Nhân, thị xã Hoà Bình, Chi bộ Đảng đầu tiên của thành phố được thành lập. Tại địa bàn thị xã Hoà Bình lúc bấy giờ, dưới sự lãnh đạo của Chi bộ Đảng thị xã, phong trào cách mạng phát triển mạnh mẽ và rộng khắp. Ngày 22/8/1945, Nhân dân và lực lượng vũ trang thị xã Hòa Bình đã tiến hành nổi dậy làm cho bộ máy chính quyền bù nhìn đầu tỉnh hoàn toàn rệu rã. Đến ngày 23/8/1945, giải phóng hoàn toàn thị xã Hoà Bình ….
Trong những năm trường kỳ kháng chiến khi thực dân Pháp quay trở lại, quân và dân thị xã Hòa Bình đã lập nhiều thành tích to lớn, đánh địch trên 100 trận, tiêu diệt nhiều sinh lực địch, bắt sống và gọi hàng 148 tên. Toàn thị xã lúc bấy giờ đã có gần 500 người tham gia quân đội, trong đó có hàng trăm chiến sĩ Điện Biên, gần 1000 nghìn người tham gia du kích, trên 800 người đi dân công phục vụ chiến dịch Điện Biên Phủ. Ngày 15/5/1955 là ngày đánh dấu mốc quan trọng trong sự hình thành và phát triển của thành phố Hòa Bình ngày nay. Đó là ngày thị xã Hòa Bình chính thức được thành lập theo Nghị định 530/TTg của Thủ tướng Chính phủ và trở thành trung tâm chính trị, kinh tế, văn hóa của tỉnh Hòa Bình.
Trong những năm tháng kháng chiến chống Mỹ cứu nước, thị xã Hòa Bình đã hoàn thành xuất sắc hai nhiệm vụ quan trọng đó là: Xây dựng quê hương và chi viện cho chiến trường miền Nam. Với các phong trào thi đua “Thanh niên ba sẵn sàng”, “Phụ nữ ba đảm đang”, “Đảng viên 4 tốt”... toàn thị xã Hoà Bình đã tập trung đẩy mạnh sản xuất phát triển kinh tế - xã hội và xây dựng lực lượng vũ trang địa phương đánh trả máy bay giặc Mỹ. Thị xã đã tiễn đưa 3.596 thanh niên lên đường nhập ngũ, 300 thanh niên xung phong, 254 dân công hỏa tuyến... Toàn thị xã đã đóng góp 3.150 tấn lương thực, nhường hàng trăm căn nhà cho các đơn vị bộ đội làm doanh trại và kho chứa; trên 400 người con quê hương đã anh dũng hy sinh, nhiều người là thương bệnh binh. Ghi nhận công lao đóng góp đó, Đảng và Nhà nước đã trao tặng nhân dân và lực lượng vũ trang của thị xã Hòa Bình nhiều phần thưởng cao quý, trong đó có danh hiệu Anh hùng LLVT nhân dân…..
Từ một thị xã nhỏ bé xưa kia, với những nỗ lực, những quyết tâm của Đảng bộ chính quyền và nhân dân các dân tộc thị xã Hoà Bình. Ngày 27/10/2006 Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Nghị định số 126/NĐ/CP thành lập thành phố Hòa Bình. Từ đây, thị xã Hòa Bình nay đã trở thành một thành phố trẻ năng động, và phát triển đang vươn mình mạnh mẽ trong thời kỳ đổi mới. Hiện nay thành phố Hòa Bình đang trên đà phát triển theo hướng văn minh hiện đại. Tốc độ tăng trưởng kinh tế luôn giữ vững ở mức 12,5% trở lên. Cơ cấu kinh tế tiếp tục được chuyển dịch rõ rệt, tỷ trọng các ngành công nghiệp, xây dựng, dịch vụ tăng nhanh, tỷ trọng ngành nông lâm, thủy sản tiếp tục có bước phát triển phù hợp. Hiện nay thành phố Hoà Bình có 250 doanh nghiệp thương mại, trên 5.000 hộ kinh doanh; 75 doanh nghiệp sản xuất công nghiệp với 5.200 lao động, trong đó có 6 doanh nghiệp 100% vốn đầu tư nước ngoài; có 1.160 hộ cá thể và 01 HTX sản xuất TTCN với hơn 3.500 lao động; Có 139 doanh nghiệp và 92 hộ cá thể thu hút hơn 9.000 lao động hoạt động trong lĩnh vực xây dựng. Thu nhập bình quân đầu người đến nay đạt 40 triệu đồng/người/năm. Tỷ lệ hộ nghèo giảm xuống còn mức dưới 1,27%. Tỷ lệ lao động qua đào tạo đạt 60%. Số hộ gia đình được công nhân gia đình văn hóa đạt 86%. …Cùng với phát triển kinh tế công tác xây dựng cơ sở hạ tầng được đầu tư phát triển, bộ mặt đô thị và nông thôn của thành phố Hòa Bình có nhiều khởi sắc, năm 2015 thành phố Hoà Bình đã đưa 03/7 xã cán đích đạt chuẩn nông thôn mới.
Giáo dục - Đào tạo tiếp tục phát triển ổn định, vững chắc, hiện thành phố đã có 43/59 trường đạt chuẩn quốc gia, đạt 72,88% Toàn thành phố có 1364 cán bộ giáo viên, số cán bộ giáo viên có trình độ đạt chuẩn 100%, tỷ lệ phòng học kiên cố đạt 90%. Công tác quốc phòng, quân sự địa phương được tăng cường; an ninh chính trị ổn định, trật tự an toàn xã hội đảm bảo.
Công tác xây dựng Đảng, xây dựng hệ thống chính trị có nhiều đổi mới về phương thức lãnh đạo theo hướng nâng cao năng lực sức chiến đấu của của các cấp ủy, tổ chức cơ sở Đảng. Đội ngũ cán bộ cơ sở ngày càng trưởng thành về trình độ, kinh nghiệm thực tiễn, nâng cao chất lượng trong quản lý, điều hành đáp ứng tốt nhiệm vụ trong giai đoạn mới.
Bên cạnh những kết quả đạt được trong phát triển kinh tế, chính trị, giáo dục thì thể thao thành tích cao và phong trào luyện tập thể dục thể thao quần chúng trên địa bàn thành phố cũng phát triển mạnh cả về số lượng và chất lượng. Thành phố Hòa Bình đã và đang tiếp tục bảo tồn và phát huy các gía trị văn hoá truyền thống của dân tộc như văn hóa công chiêng, các làn điệu dân ca của bà con dân tộc Mường, hay các tập tục văn hoá truyền thống tốt đẹp như: làm bánh đoàn kết, Khai hạ, Cơm mới của bà con dân tộc Mường, Tết nhảy của bà con dân tộc Dao...
Có thể nói hơn một thế kỷ qua, đặc biệt từ khi có Đảng lãnh đạo, nhân dân các dân tộc thành phố Hòa Bình đã vượt qua mọi khó khăn, góp phần cùng với cả nước đi lên xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc . Và hôm nay Đảng bộ, chính quyền và nhân dân dân các dân tộc thành phố Hòa Bình nguyện đoàn kết một lòng tập hợp dưới cờ Đảng quang vinh, kế thừa và phát huy truyền thống cách mạng của quê hương, đẩy mạnh phong trào thi đua yêu nước sâu rộng trong nhân dân, Tập trung tái cơ cấu lại các ngành kinh tế, tiếp tục chuyển đổi mô hình tăng trưởng theo hướng tăng tỷ trọng dịch vụ, công nghiệp. Nâng cao chất lượng công tác quy hoạch và quản lý đô thị; tập trung đầu tư phát triển đồng bộ kết cấu hạ tầng kinh tế, xã hội. Huy động và sử dụng có hiệu quả các nguồn lực, cải thiện mạnh mẽ môi trường đầu tư, tạo thuận lợi cho các thành phần kinh tế phát triển đồng bộ và hiệu quả. Qua đó Đảng bộ, chính quyền, nhân dân các dân tộc thành phố Hòa Bình quyết tâm đoàn kết, đồng sức, đồng lòng phấn đấu thực hiện thành công, công cuộc công nghiệp hóa, hiện đại hóa vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh và quyết tâm nâng tầm đô thị thành phố để thành phố Hòa Bình trở thành đô thị loại II vào năm 2020./.