Đến ngày 06/9/2023, Ủy ban nhân dân tỉnh đã phân bổ, giao chi tiết kế hoạch vốn đầu tư công cho các dự án là 10.220 tỷ đồng, đạt 100% so với kế hoạch vốn Hội đồng nhân dân tỉnh thông qua. Ước đến ngày 30/9/2023, tổng số vốn giải ngân là 2.054,8 tỷ đồng, đạt 20% kế hoạch vốn Thủ tướng Chính phủ giao và kế hoạch Ủy ban nhân dân tỉnh đã giao chi tiết. Trong đó: Vốn đầu tư trong cân đối ngân sách tỉnh giải ngân là 961 tỷ đồng, đạt 35% so với kế hoạch vốn Thủ tướng Chính phủ giao và đạt 33% so với số kế hoạch Ủy ban nhân dân tỉnh đã giao chi tiết. Vốn ngân sách trung ương giải ngân là 1.093,6 tỷ đồng, đạt 15% so với kế hoạch vốn Thủ tướng Chính phủ giao và kế hoạch Ủy ban nhân dân tỉnh đã giao chi tiết.
Tuy nhiên, tỷ lệ giải ngân kế hoạch vốn đầu tư công năm 2023 của tỉnh đạt kết quả rất thấp so với trung bình cả nước (Theo báo cáo của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, ước giải ngân trung bình hết tháng 8/2023 của cả nước ước đạt 39,6%). Bên cạnh những nguồn vốn có tỷ lệ giải ngân đạt khá như: Vốn theo tiêu chí, định mức ngân sách tỉnh (68%), nguồn thu từ xổ số kiến thiết (75%), nguồn đầu tư khác (55%) thì các nguồn vốn chương trình đều có tỷ lệ giải ngân thấp (dưới 30%). Số vốn giải ngân chủ yếu từ các dự án chuyển tiếp, những dự án khởi công mới có tỷ lệ giải ngân rất thấp hoặc chưa giải ngân. Khó khăn gặp phải hiện nay do: Nguồn thu từ sử dụng đất chưa đảm bảo theo kế hoạch được duyệt, vì vậy chưa có nguồn vốn bố trí cho các dự án thực hiện. Đến hết ngày 31/8/2023, nguồn vốn thu sử dụng đất mới thực hiện 126,4 tỷ đồng, bằng 6% dự toán Thủ tướng Chính phủ giao, 4% so với chỉ tiêu Nghị quyết Hội đồng nhân dân tỉnh (HĐND) và giảm 86% so với cùng kỳ; Các dự án khởi công mới chậm hoàn thành thủ tục đầu tư, thủ tục đấu thầu và lựa chọn nhà thầu nên chưa đủ điều kiện thực hiện, giải ngân kế hoạch vốn được giao và một số dự án đang điều chỉnh dự án. Chương trình mục tiêu quốc gia có tỷ lệ giải ngân năm 2023 thấp (17%) do số vốn giải ngân của các chương trình chủ yếu thuộc kế hoạch vốn kéo dài thời gian thực hiện và giải ngân từ năm 2022 sang năm 2023. Những dự án sử dụng vốn nước ngoài (ODA) có tỷ lệ giải ngân thấp hoặc chưa thể giải ngân do gặp vướng mắc trong việc thực hiện điều chỉnh chủ trương đầu tư (Dự án sửa chữa và nâng cao an toàn đập); việc thương thảo, ký kết phụ lục hợp đồng (Dự án Hệ thống thoát nước và xử lý nước thải thành phố Hòa Bình) hay vướng mắc trong việc thực hiện thủ tục mua sắm trang thiết bị y tế.
Vướng mắc trong vấn đề khai thác đất sử dụng cho các dự án đầu tư công, đặc biệt là việc khai thác đất đắp cho các công trình giao thông, một số dự án gặp khó khăn về nguồn cung cấp vật liệu đất đắp nền đường; Một số dự án gặp vướng mắc trong khâu giải phóng mặt bằng chủ yếu là vướng mắc về đơn giá và phương án bồi thường còn chồng chéo giữa quy hoạch sử dụng đất và các quy hoạch xây dựng, quy hoạch ngành. Dự án lĩnh vực giao thông sử dụng vốn NSTW từ Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội (4.650 tỷ đồng) mới được giao chi tiết kế hoạch vốn ngày 06/9/2023 và đang thực hiện các bước hoàn thiện thủ tục đầu tư nên chưa thể thực hiện giải ngân.
Thực hiện các ý kiến chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, ngay từ đầu năm Ủy ban nhân dân tỉnh đã ban hành Chỉ thị số 02/CT-UBND ngày 11/01/2023 về nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm chỉ đạo, điều hành thực hiện Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội, dự toán ngân sách nhà nước tỉnh Hòa Bình năm 2023, theo đó, để phấn đấu giải ngân đạt trên 90% kế hoạch vốn đầu tư công được giao, tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công đã được đưa vào tiêu chí đánh giá kết quả hoàn thành nhiệm vụ năm 2023 của các cơ quan, đơn vị trên địa bàn tỉnh. Đồng thời tiếp tục duy trì Tổ công tác thúc đẩy giải ngân do đồng chí Phó Chủ tịch UBND tỉnh là tổ trưởng để triển khai thực hiện các giải pháp nhằm đẩy mạnh thực hiện, giải ngân vốn đầu tư công. Để khẩn trương tháo gỡ khó khăn trong giải ngân vốn ĐTC, thời gian tới Tổ công tác giải ngân vốn đầu tư công sẽ tăng cường kiểm tra, đôn đốc, kịp thời đề xuất phương án giải quyết khó khăn, vướng mắc trong giải ngân vốn đầu tư công của các công trình dự án Sở Tài chính, UBND các huyện, thành phố phối hợp với các cơ quan liên quan đẩy mạnh tăng thu nguồn thu sử dụng đất, nguồn thu xổ số kiến thiết để đảm bảo có nguồn vốn bố trí cho các dự án triển khai thực hiện. Đẩy nhanh công tác chuẩn bị thực hiện dự án, công tác lựa chọn nhà thầu đúng quy định pháp luật, sớm khởi công công trình. Chủ động tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, bảo đảm tiến độ thi công công trình; Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm trong quá trình triển khai thực hiện kế hoạch đầu tư công. Nâng cao chất lượng công vụ, xử lý nghiêm theo quy định pháp luật đối với các cá nhân gây chậm trễ trong việc giao vốn, thanh toán vốn. Rà soát, chủ động đề xuất cắt giảm, điều chỉnh vốn của các dự án không còn nhu cầu sử dụng hoặc không có khả năng giải ngân hết kế hoạch vốn năm 2023 cho các dự án có khả năng giải ngân tốt hơn./.
