Theo dự báo của Đài khí tượng thủy văn Hòa Bình từ tháng 11/2021 - 4/2022 mực nước trên các sông có xu thế giảm dần nên nguy cơ thiếu nước cục bộ có thể xuất hiện ở một số sông suối trên khu vực. Đặc biệt, cần đề phòng khả năng khô hạn kéo dài xảy ra ở một số nơi trong tỉnh nên cần có biện pháp phòng, chống hữu hiệu về tình trạng thiếu nước sinh hoạt, sản xuất vụ Đông Xuân và có phương án phòng, chống rét cho cây trồng, vật nuôi đối với vùng đồi, núi cao.
Vụ Đông Xuân 2021-2022 toàn tỉnh tập trung vào trà xuân muộn trong khoảng từ cuối tháng 1 đến hết tháng 2, vào thời kỳ này dòng chảy các sông suối cạn kiệt nên việc cung cấp nước từ hệ thống bai mương sẽ không đảm bảo chủ động. Lượng nước tích tại các hồ chứa bị tổn thất lớn do thấm và bốc hơi nên giảm đáng kể. Đặc biệt đối với các hồ chứa mặc dù cơ bản tích nước đạt cao trình thiết kế nhưng lòng hồ bị bồi lắng, do đó dung tích chứa không đạt như thiết kế, các công trình thủy lợi bị xuống cấp, hư hỏng gây rò rỉ thẩm thấu lớn, đặc biệt là các công trình bai dâng nguồn sinh thủy không chủ động, phụ thuộc trực tiếp vào dòng chảy các sông, suối. Dự kiến tình hình nguồn nước sẽ chỉ đảm bảo phục vụ làm đất gieo cấy vụ Xuân.
Mục tiêu sản xuất vụ Đông Xuân 2021-2022 toàn tỉnh phấn đấu gieo trồng khoảng 15.500 ha lúa; 47.500 ha rau màu, tập trung một số loại cây chủ yếu như: Ngô 17.000 ha, khoai lang 1.500 ha, đậu tương 140 ha, lạc 3.200 ha. Với diện tích gieo trồng theo kế hoạch trên, nhu cầu về nước cần đảm bảo phục vụ cấy hết diện tích gieo cấy lúa và một phần diện tích trồng màu. Các địa phương linh hoạt trong chuyển đổi cây trồng trên đất lúa 1 vụ, đất không chủ động được nước sang các loại cây trồng có giá trị kinh tế cao và có đầu ra ổn định, tránh bỏ hoang đất sản xuất. Vụ Đông Xuân 2021-2022 các địa phương dự kiến chuyển đổi khoảng hơn 552 ha diện tích kém hiệu quả và không đủ nước tưới sang trồng cây màu khác.
Về phương án phòng, chống hạn hán vụ Đông Xuân 2021-2022, thường xuyên kiểm kê nguồn nước trong công trình thủy lợi, thực hiện tiết kiệm nước ngay từ đầu mùa khô, có kế hoạch phân phối nước hợp lý từ đầu vụ sản xuất Đông Xuân và điều chỉnh hợp lý khi nguồn nước bị thiếu hụt để bảo đảm cung cấp đầy đủ cho các nhu cầu thiết yếu và sản xuất nông nghiệp cho cả mùa khô năm 2021-2022, bố trí cơ cấu sản xuất phù hợp với khả năng nguồn nước, tránh gieo trồng ở vùng không bảo đảm chủ động nước; khuyến khích chuyển đổi cơ cấu cây trồng từ lúa sang canh tác nông nghiệp đa dạng, đáp ứng nhu cầu của thị trường, chuyển từ phát triển theo số lượng sang chất lượng. Tăng cường nạo vét các cửa lấy nước, hệ thống kênh mương, lắp đặt và vận hành các trạm bơm dã chiến để tận dụng tối đa nguồn nước, giảm thất thoát, lãng phí nước; triển khai sâu rộng và có hiệu quả các chiến dịch toàn dân làm thủy lợi đợt 1 và 2 hàng năm. Thực hiện các giải pháp tưới tiên tiến, tiết kiệm nước cho lúa và cây trồng cạn, bảo đảm đáp ứng nhu cầu nước tối thiểu vào các thời kỳ nhạy cảm về nước của cây trồng, đặc biệt với cây ăn quả, cây trồng có giá trị kinh tế cao. Tại các khu vực dự báo có khả năng hạn hán xảy ra trong điều kiện cho phép có thể tận dụng tối đa nguồn nước tại các khe suối lắp đặt trạm bơm dã chiến, đắp đập tạm. Đẩy nhanh tiến độ thi công, sửa chữa các hồ chứa và có biện pháp đảm bảo nước cho sản xuất và sinh hoạt của nhân dân trong vùng hưởng lợi./.
