Toàn tỉnh hiện có 1.276 người có uy tín trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số, trong đó: Người có uy tín dân tộc Mường 1.021 người; dân tộc Thái 65 người; dân tộc Tày 50 người; dân tộc Dao 52 người; dân tộc Mông 18 người). Nam có 1.162 người (chiếm 91,%), nữ có 114 người (chiếm 9%). Thành phần người có uy tín: Già làng 145 người; Trưởng dòng họ/tộc trưởng 34 người; Trưởng thôn bản và tương đương 150 người; Trưởng ban công tác Mặt trận 05 người; Cán bộ nghỉ hưu 327 người; Chức sắc tôn giáo: 06 người; Thầy mo, thầy cúng 63 người; Nhân sĩ, trí thức 04 người; Doanh nhân, người sản xuất giỏi 20 người; Bí thư Chi bộ 45 người; thành phần khác 468 người (trong đó 293 người có uy tín lực lượng Công an tranh thủ).
Bằng uy tín và sự ảnh hưởng của mình, đội ngũ người có uy tín luôn gương mẫu đi đầu thực hiện, tuyên truyền, vận động, thuyết phục đồng bào chấp hành chủ trương của Đảng, pháp luật của Nhà nước. Tham gia giải quyết các vụ việc mâu thuẫn trong nội bộ Nhân dân, không để các phần tử xấu tuyên truyền, kích động, gây mất an ninh trật tự, chia rẽ khối đại đoàn kết dân tộc. Tham gia có hiệu quả vào việc cảm hóa, giáo dục đối tượng có hành vi vi phạm pháp luật, góp phần quan trọng xây dựng và tăng cường khối đạ đoàn kết dân tộc, phát triển kinh tế - xã hội, giảm nghèo bền vững, duy trì và phát huy bản sắc văn hóa, giữ gìn an ninh trật tự, bảo vệ môi trường sinh thái, xây dựng nông thôn mới, góp phần cùng với cấp ủy, chính quyền từng bước nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của Nhân dân vùng DTTS và miền núi của tỉnh. Nhiều NCT đã tích cực trong việc vận động Nhân dân tham gia thực hiện phong trào "Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc", tích cực tham gia cùng chính quyền địa phương trong việc đấu tranh, ngăn chặn nhiều hoạt động pháp luật; tích cực vận động con cháu trong gia đình, dòng họ tránh xa ma túy, không vi phạm pháp luật, không nghe và tin theo luận điệu tuyên truyền xuyên tạc của kẻ xấu... Điển hình như: ông Bàn Sinh Lương, người có uy tín, tổ trưởng tổ dân phố số 09, phường Thống Nhất, thành phố Hòa Bình, đã vận động các hộ hiến 1.117m² làm nhà văn hóa và hiến 664,2m² làm đường; ông Bùi Đức Thượng, người có uy tín khu Mớ Đồi, thị trấn Bo, huyện Kim Bôi, đã vận động 08 hộ hiến đất thổ cư và 40 hộ hiến đất nông nghiệp để mở rộng đường giao thông nông thôn; ông Triệu Văn Tâm, người uy tín xóm Bò Liêm, xã Đồng Tân, huyện Mai Châu, đã tích cực tuyên truyền, vận động 62 lượt hộ gia đình tham gia hiến 6.175m2 đất để làm đường, làm mương; vận động các gia đình đóng góp tiền mặt, ngày công để làm công trình phúc lợi. Là trưởng nhóm bảo tồn bản sắc văn hóa Dao tỉnh Hòa Bình; Ông Nguyễn Văn Hữu, người có uy tín, tổ trưởng tổ dân phố số 9, phường Kỳ Sơn, thành phố Hòa Bình, vận động 10 hộ gia đình tham gia hiến 2.450m² đất làm đường giao thông nội đồng, nhà văn hóa, vận động nhân dân tham gia xây dựng mô hình chỉnh trang nhà cửa, xây dựng đoạn đường cây xanh nở hoa. Năm 2020 được Hội Liên hiệp phụ nữ tỉnh chọn làm mô hình điểm xóm kiểu mẫu, gia đình kiểu mẫu; ông Hoàng Văn Tình, người có uy tín, trưởng xóm Trại Hòa, xã Cao Sơn, huyện Lương Sơn, vận động 19 hộ hiến 600 m² đất ruộng, 200 m² đất vườn, 80m tường bao để mở rộng tuyến đường giao thông; vận động các gia đình đóng góp tiền mặt để xây tường bao, múc đường; Ông Bùi Đức Thượng, dân tộc Mường, Bí thư chi bộ, người có uy tín xóm Mớ Đồi, thị trấn Bo, huyện Kim Bôi, tuyên truyền vận động 08 hộ dân hiến đất thổ cư và 40 hộ dân hiến đất nông nghiệp để mở rộng đường giao thông nông thôn.
Ngoài ra, có rất nhiều tấm gương NCUT tiêu biêu trong giữ gìn, phát huy bản sắc văn hóa các dân tộc; xây dựng hệ thông chính trị cơ sở và khối đại đoàn kết toàn dân tộc. Truyền dạy cho các thế hệ con cháu và cộng đồng các nghề truyền thống như: dệt thổ cẩm, chế biến lâm sản; truyền dạy các sinh hoạt văn hóa, thể thao truyền thống như: Hát khặp, ném còn, kéo co, bắn nỏ, đẩy gậy... Vận động bà con duy trì và phát triển các lễ hội, điệu hát, múa, nhạc cụ mang sắc thái văn hóa truyền thống của mỗi dân tộc...
Trong thời gian tới, để tiếp tục phát huy tốt vai trò của đội ngũ người có uy tín trên địa bàn tỉnh, các cấp ủy Đảng, chính quyền, địa phương cần tiếp tục tuyên truyền tuyên truyền, vận đồng người dân, các tín đồ tôn giáo chấp hành tốt chủ trương chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước, chương trình hành động của MTTQ các cấp, các quy định của địa phương. Tiếp tục phát huy vai trò chủ động tích cực của người có uy tín trong tập hợp khối đại đoàn kết toàn dân tộc. Phối hợp chăm lo đời sống vật chất, tinh thần, cung cấp thông tin, tạo điều kiện cho già làng, trưởng bản, người có uy tín, cốt cán phong trào trong các tôn giáo cấp tỉnh hoạt động đạt hiệu quả tốt hơn.
Phối hợp với các cơ quan chức năng hướng dẫn các chức sắc và Nhân dân vùng giáo tổ chức tốt các ngày lễ trọng đại của tôn giáo, đảm bảo trang nghiêm, chu đáo, an toàn và tiết kiệm. Vận động đồng bào tôn giáo và Nhân dân tham gia thực hiện giám sát và phản biện xã hội theo Quyết định số 217-QĐ/TW và Quyết định số 218- QĐ/TW, ngày 12/12/2013 của Bộ chính trị; tham gia bảo vệ môi trường, ứng phó với biến đổi khí hậu tại địa phương.
Tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể các cấp trong tổ chức thực hiện các nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội vùng dân tộc thiểu số và miền núi; đảm bảo phát triển kinh tế - xã hội với công tác quốc phòng toàn dân và thế trận an ninh nhân dân đi vào thực tiễn một cách thực chất và hiệu quả, làm thất bại mọi âm mưu, thủ đoạn của các thế lực thù địch xuyên tạc, phủ định các quan điểm, chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về công tác dân tộc.
Tiếp tục đổi mới, đẩy mạnh phong trào thi đua yêu nước, nhân rộng điển hình tiên tiến trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi; kịp thời biểu dương, khen thưởng, động viên đồng bào các dân tộc phát huy nội lực, ý chí, tự lực tự cường, tinh thần chủ động vươn lên phát triển kinh tế - xã hội, xóa đói giảm nghèo; chú trọng phát hiện, lựa chọn, xây dựng, bồi dưỡng tập thể, cá nhân tiêu biểu, điển hình từ các phong trào thi đua, bồi dưỡng các nhân tố mới, điển hình mới, những tấm gương có thành tích xuất sắc trong các phong trào thi đua trên từng lĩnh vực công tác dân tộc để làm nòng cốt; tổ chức các hoạt động giao lưu, nêu gương, tuyên truyền rộng rãi về điển hình tiên tiến, về mô hình hay, cách làm hiệu quả tạo, tạo sự lan tỏa./.
