Bên những bản Mường thanh bình và tươi đẹp, có những phong tục tập quán rất độc đáo và đa dạng. Người Mường có thể bắn cung, ném còn, họ hát đối với nhau trong ngày lễ, ngày tết và họ cũng có những điệu múa trong ngày hội. Xưa kia, lễ hội " Khuống mùa" của người mường Bi được tổ chức vào mùng 8 âm lịch hằng năm để cầu cho mưa thuận gió hoà, mùa màng tươi tốt cho một vụ mùa mới , người mường Bi đã đem đến đây bài chiêng, những bài hát, những trò chơi dân gian và họ không quên múa bài Sênh Tiền. Múa Sênh Tiền có từ bao giờ người Mường chẳng ai biết, chỉ biết là mỗi khi các cô gái uyển chuyển trong bài múa Sênh Tiền thì dường như bản làng bừng sáng và tươi vui hơn, dường như mọi phong cách, tính chất, nết ăn ở của người Mường được hiện ra thật sinh động. Sênh Tiền là điệu múa dân gian của người Mường được biến tấu từ cách gõ nhịp cây Sênh Tiền. Trong khi hoà tấu, vì cây Sênh Tiền vốn thuộc bộ gõ trong tốp nhạc có ke ống sáo của người Mường. Trải qua những thăng trầm lịch sử, múa Sênh Tiền từ xưa đến nay vẫn là nét sinh hoạt đặc sắc của văn hoá Mường.
Để hiểu rõ hơn về điệu múa này chúng tôi đã tìm đến bà Bùi Thị Phin, một trong số ít những người biên đạo múa Mường bà chia sẻ: “ Xưa kia, dưới tác động của những luật lệ trong Mường, văn nghệ dân gian của người mường không được tự do phát triển, nhưng không vì thế mà người mường không sáng tạo văn nghệ dân gian để thoả mãn nhu cầu tinh thần của mình. Từ cây Sênh tiền trong tốp nhạc, người Mường đã sáng tạo ra điệu múa Sênh tiền rất độc đáo và sinh động ”.
Những tài tử Sênh Tiền trước đây từ những động tác gõ, họ đã sáng tạo thành những động tác múa. Múa Sênh Tiền có 5 động tác chính, những động tác múa chủ yếu là mô phỏng các nét sinh hoạt trong cuộc sống của người Mường. Những động tác ấy khi thì là động tác bê mâm cỗ trong ngày lễ hội, là việc gánh lúa trong ngày mùa bội thu, lúc thì nhún nhảy như những bước " Sang sếl" trong trò chơ đánh mảng và uyển chuyển trong động tác đánh cồng, hay chịu dàng e thẹn của các cô gái khi nghiêng mình soi bóng bên dòng suôi. Nhưng đặc biệt những động tác gõ Sênh tiền điêu luyện của người múa đã nói lên sự tài tình, khéo léo của các cô gái Mường và động tác này cũng chính là điểm nhấn xuyên suốt của điệu múa.
Xưa có câu chuyện được lưu truyền trong dân gian Mường rằng: Lang cun Mường Bi không thích thưởng thức những tiết mục văn nghệ dân dã do chính người dân sáng tạo nên nhưng múa Sênh Tiền thì ngoại lệ. Trong lễ hội " Khuống mùa" do chính Lang Cun chủ trì thì không bao giờ thiếu được điệu múa Sênh Tiền không chỉ là một nét sinh hoạt trong ngày hội mà nó còn là hình thức nghi lễ với cầu mùa, ngôn ngữ múa cũng chính là những ước mong của người Mường trình lên các vị thần cai quản mùa màng để cầu mưa thuận gió hoà mùa màng tốt tươi. Nhưng không vì thế mà tính không biểu hiện của điệu mưa mực thước, vuông vức và khó như một nghi lễ, nó được biểu hiện thật mộc mạc, phóng khoáng và biến hoá. Lối trình diễn của điệu múa có nét đặc trưng của múa dân gian miền núi. Bà Bùi Thị Phin, Nhà biên đạo múa Mường cho biết thêm:"Thường thì các điệu múa dân gian là mô phỏng sinh hoạt trong cuộc sống, múa Sênh Tiền cũng vậy. Do đó khi xem biểu diễn múa Sênh Tiền ta thấy được phần nào cuộc sống, nét ăn, ở của người Mường."
Âm nhạc của bài múa Sênh Tiền là bản nhạc lưu thuỷ của người Mường do chính tốp nhạc cò ke, ống sáo hoà tấu. Khi múa những nhịp gõ Sênh tiền của người múa tô điểm thêm điệu nhạc. Các phách gõ Sênh Tiền hoà quện tiếng sáo. Tiếng nhị làm cho điệu lưu thuỷ rộn ràng hơn. Ngày nay, múa Sênh Tiền đã được mang lên các sân khấu lớn để trình diễn, các nhàn biên đạo múa cũng đã sáng tạo hơn để cùng đứ điệu múa phát triển lên một tầm cao mới hoàn mỹ hơn. Nhưng dù được múa trên sân khấu lơn hay ở đầu bản, ánh mường thì điệu múa Sênh Tiền vẫn mang đậm một tâm hồn Mường, vẫn thể hiện sự khát khao, sự mong ước của người Mường về một cuộc sống ấm no, hạnh phúc.
