Hòa Bình là vùng đất có bề dày truyền thống lịch sử văn hóa, là nơi sản sinh và lưu giữ nền văn hóa thời tiền sử, những áng Mo Mường sử thi “Đẻ đất – Đẻ nước”. Với thế mạnh đó, trong những năm qua chính sách phát triển du lịch của tỉnh, du lịch Hòa Bình đã có bước phát triển mạnh mẽ. Nhiều khu, điểm du lịch được hình thành, phát triển mang tầm cỡ quốc gia. Du lịch dần trở thành ngành kinh tế quan trọng, góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế, giải quyết việc làm cho người lao động, cải thiện đời sống nhân dân.
Tỉnh Hòa Bình có 6 dân tộc anh em cùng chung sống: Mường, Kinh, Thái, Tày, Dao, Mông, mỗi dân tộc có bản sắc văn hóa đặc trưng trong phong tục, tập quán, kiến trúc nhà ở, lễ hội; trên địa bàn tỉnh có 296 di tích lịch sử văn hóa, danh lam thắng cảnh được quản lý, bảo vệ. Trong đó có 41 di tích được xếp hạng cấp quốc gia và 28 di tích cấp tỉnh; với tài nguyên du lịch phong phú, Hòa Bình có điều kiện phát triển nhiều loại hình du lịch đặc trưng như: Du lịch văn hóa, du lịch sinh thái nghỉ dưỡng, du lịch tâm linh, du lịch thể thao giải trí,… thu hút ngày càng đông đảo khách du lịch trong nước và quốc tế. Toàn tỉnh có trên 20 khu, điểm du lịch văn hóa gắn với sinh thái; 320 cơ sở lưu trú với 29 khách sạn, hơn 200 nhà nghỉ và 84 hộ kinh doanh nhà nghỉ du lịch cộng đồng. Hoạt động kinh doanh vận tải du lịch hiện có 6 hãng xe tắc xi với hàng trăm đầu xe và hơn 100 phương tiện tàu, thuyền chở khách du lịch tập trung trên khu vực Hồ Hòa Bình. Trong những năm gần đây, Hòa Bình luôn là điểm đến hấp dẫn của khách du lịch trong nước và quốc tế, năm 2013 có hơn 1.7 triệu lượt khách tham quan du lịch (trong đó: khách quốc tế trên 160 nghìn lượt, khách nội địa trên 1,5 triệu lượt), thu nhập đạt trên 600 tỷ đồng. Trong 6 tháng đầu năm 2014, Hòa Bình đã đón hơn 1.2 triệu lượt khách (tăng 34,2%), thu nhập du lịch tăng 48,4 % so với cùng kỳ năm trước.
Cùng với hoạt động du lịch là nâng cao chất lượng môi trường du lịch, đảm bảo môi trường du lịch an toàn, thân thiện cho du khách. Sau 1 năm thực hiện Chỉ thị 18/CT –TTg về tăng cường công tác quản lý môi trường du lịch, bảo đảm an ninh, an toàn cho khách du lịch đã đạt được những kết quả tích cực bước đầu. Các ngành chức năng thường xuyên phối hợp tổ chức thanh tra, kiểm tra đối với các hoạt động kinh doanh trong lĩnh vực dịch vụ du lịch, từ tháng 9/2013 đến tháng 9/2014 lực lượng kiểm tra liên ngành đã tiến hành kiểm tra 116 khách sạn, nhà nghỉ, nhà hàng và 5 điểm du lịch sinh thái; tăng cường công tác đào tạo, bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ về quản lý và dịch vụ cho cán bộ, nhân viên trong các đơn vị doanh nghiệp hoạt động kinh doanh dịch vụ du lịch đã có những chuyển biến tích cực; tỉnh đã hỗ trợ thành lập chi hội khách sạn, nhà hàng, nhà nghỉ, tạo điều kiện cho các doanh nghiệp hoạt động kinh doanh du lịch liên kết để cùng nhau phát triển và chấp hành các quy định của pháp luật. Các địa phương có khu du lịch đã tổ chức tuyên truyền, tập trung lực lượng giải quyết tình trạng ăn xin, đeo bám, lợi dụng, chèn ép, lừa đảo khách du lịch. Có kế hoạch rà soát, phân loại hỗ trợ, tạo việc làm cho những đối tượng có hoàn cảnh khó khăn kiếm sống tại các điểm du lịch như làm vệ sinh môi trường xung quanh khu di tích, du lịch, danh lam thắng cảnh và công việc phụ khác. Vì vậy, hiện nay tại các khu, điểm du lịch, các khách sạn, nhà nghỉ, nhà hàng trên địa bàn tỉnh như lễ hội chùa tiên tại xã Phú Lão, huyện Lạc Thủy khai mạc vào mùng 4 tết nguyên đán và đền Chúa Thác Bờ thuộc xã Bình Thanh (cao Phong) và xã Vầy Nưa (Đà Bắc) không để xảy ra tình trạng cướp giật, kèo chéo, đeo bám khách du lịch, hoặc tăng giá dịch vụ vào dịp cao điểm các ngày lễ, tết.
Như vậy, để du lịch Hòa Bình ngày càng phát triển, được du khách trong và ngoài nước biết đến, cần phải tăng cường hơn nữa sự phối hợp liên ngành về chất lượng du lịch, vấn đề liên quan đến khách du lịch, hạn chế các vụ xâm hại đến tính mạng, tài sản của du khách, bảo đảm vấn đề vệ sinh an toàn thực phẩm phục vụ khách du lich; tuyên truyền, giáo dục, phát động sự tham gia của cộng đồng dân cư trong việc đấu tranh, phòng ngừa các hành vi tiêu cực ảnh hưởng đến môi trường; ngoài ra cần phải đầu tư kinh doanh vận chuyển khách du lịch đạt chuẩn, xây dựng hệ thống nhà vệ sinh, hệ thống cung cấp nước sạch phải theo đúng quy hoạch, tạo mọi điều kiện tốt nhất cho khách du lịch, để họ yên tâm khi đến với du lịch Hòa Bình./.
