Trưởng bản giàu nhất bản
Đó là lời ngợi khen của đồng bào Mường bản Tháu, xã Lạc Sỹ huyện Yên Thuỷ dành cho ông Bùi Văn Tường, người trưởng bản luôn được bà con nơi đây quý trọng và tín nhiệm. Ông tâm sự: Tình yêu quê hương đất Mường đã níu chân ông từ thuở ấu thơ cho đến nay tóc đã pha sương, điểm bạc. Tận bây giờ, ông vẫn chưa quên những ngày đói nghèo của 20 năm trước. Cả bản mấy mươi nóc nhà đều lả đi vì đói. Củ vớn chát là vậy mà các hộ vẫn phải dùng làm nguồn lương thực chính. Nước luộc vớn đổ ra đen cả dòng suối Cua, đến lũ trâu cũng ngại ra suối uống nước. Thế mà, chỉ sau đó ít năm, cuộc sống của bà con trong bản đã đổi thay đáng kể. Với trưởng bản Bùi Văn Tường và hơn 40 hộ dân ở đây, đổi thay đó có được là nhờ ơn Đảng.
Đến bản Tháu, đâu đâu cũng thấy màu xanh của núi, của rừng, của thiên nhiên ưu đãi. Tận dụng thế mạnh này, ông trở thành hộ đầu tiên phát triển nghề nuôi ong lấy mật. Cách nuôi ong của ông vẫn theo cách dân gian phổ biến, không tốn nhiều công sức mà đổi lại, mật ong làm ra là thứ mật ong rừng thứ thiệt. Quanh nhà, ông đã để sẵn 11 tổ ong cải tiến chờ hàng trăm đàn ong lớn, bé mang hương hoa, mật ngọt từ rừng trở về. “Hữu xạ, tự nhiên hương”, chẳng bao lâu, mật ong của gia đình ông được nhiều khách gần xa tìm đến mua. Ông cho biết: Bình quân mỗi năm, ông thu được gần 200 lít mật. Với giá bán trên thị trường hiện nay, ông có được trên 20 triệu đồng /năm. Thấy ông nuôi ong mật hiệu quả, các hộ dân trong bản nô nức làm theo và đều được ông tận tình hướng dẫn và chỉ cho một số kinh nghiệm, cách thức nuôi ong. Đến nay, 80% số hộ trong bản đã phát triển nghề này và thu được những thành quả mong muốn. Bản Tháu ít ruộng, ông còn vận động bà con phát triển chăn nuôi, nghề rừng, giữ gìn tài nguyên thiên nhiên cho bản thêm giàu, thêm đẹp. Riêng gia đình ông hiện có 15 con trâu, bò, khoanh nuôi và trồng rừng với diện tích 2ha. Từ các nguồn thu, cuộc sống của gia đình ông ngày càng được cải thiện. Nhà sàn của gia đình ông là ngôi nhà sàn mới, to, rộng và đẹp nhất bản.
Bên cạnh phát triển kinh tế gia đình, làm giàu chính đáng, trưởng bản Tường còn hết lòng cho mọi công việc của bản. Bản Tháu có 45 hộ gia đình thì 100% số hộ đều sinh họat trong nếp nhà sàn truyền thống. Mấy năm trước, có một vài hộ gia đình kinh tế khá giả muốn bỏ nhà sàn, làm nhà xây. Với cách vận động, thuyết phục tích cực, thoả đáng của ông, các hộ này đã vui vẻ giữ nguyên nếp nhà sàn truyền thống.
Vua mía xóm Đồng Mới
Con đường bê tông rộng rãi dẫn vào nhà ông Bùi Văn Kinh (người được mệnh danh là “vua mía” ở xóm Đồng Mới xã Dũng Phong) rì rào những hàng mía trong gió chiều. Nghe ông trò chuyện với thương lái trong căn nhà khang trang, chúng tôi thấy phấn khởi bởi nông dân thời nay không chỉ biết cách làm kinh tế mà còn am hiểu thị trường. Khuôn mặt rắn rỏi của ông ánh lên niềm vui khi nói về thành quả lao động: “Gia đình mới chỉ bán mía dưới ruộng đã được gần 30 triệu đồng. Thời tiết ấm lên, nhu cầu mía tăng, bán được giá, ngày nào cũng có khách đến hỏi mua. Tất cả mọi thứ từ viên gạch, viên ngói đến nhà xây, tivi, xe máy của gia đình đều từ cây mía mà có. Chẳng bù cho khoảng 20 năm trước đây, cả nhà chăm chỉ xuống ruộng, lên nương mà bát cơm vẫn phần nhiều là sắn. Cái đói, cái nghèo như ngọn dốc Khụ Miếu vời vợi chưa có cách vượt qua”.
Năm 1989, phong trào chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi diễn ra mạnh mẽ. Ông và một số hộ trong xóm đã tiên phong đưa cây mía từ trong vườn xuống ruộng. Ban đầu nhiều người hoài nghi về kết quả, các cụ cao niên còn phản đối vì đưa mía xuống ruộng không còn đất cấy lúa thì treo niêu. Nhìn những ruộng lúa khô hạn vì thiếu nước, khi thu hoạch thì lá nhiều hơn bông, thậm chí có vụ còn bỏ hoang, ông đã quyết tâm thay đổi cách làm. Để có vốn ban đầu, ông “liều” bán 3 con trâu để mua giống, phân bón. Tận dụng phân chuồng sẵn có, vụ đầu tiên ông trồng hơn 1.000m2 mía trên ruộng 1 vụ. Hợp đất, khí hậu cùng với công đầu tư chăm sóc, cây mía đã đem lại hiệu quả bất ngờ. Những hàng mía xanh tươi, dóng mập, tím thẫm, ngọt mát đã xoá bỏ mọi hoài nghi, bước đầu đem bán tại các chợ.
Nhận thấy, với số lượng mía ít, không đủ chuyến xe cho tư thương nơi khác đến mua, ông đã vận động các hộ trong xóm, xã cùng trồng. Gia đình ông cũng mở rộng diện tích lên 2.000m2 mía dưới ruộng, phá đồi hoang, tận dụng diện tích vườn và đấu thầu thêm đất để trồng mía. Đến nay, cây mía đã vươn xanh, bén rễ trên gần 3 ha, đem lại cuộc sống sung túc cho gia đình. Nếu như trước đây, cả xóm Đồng Mới góp lại chưa được chục chuyến xe thì nay chỉ riêng gia đình ông đã vượt con số đó. Tuy nhiên, cái khó của người trồng mía là một năm mới được thu một lần nên khi mía còn nhỏ ông tận dụng trồng xen lạc, đậu, rau phục vụ chăn nuôi. Khu đồi Hang Bơ trước lau lách phủ kín nay đã xanh màu mía, gia đình ông cũng xây dựng trang trại trên đó, kết hợp chăn nuôi trâu, bò, gà. Với 4 lao động chính, năm ít ông cũng thu 80 - 85 triệu đồng, năm nhiều thì 100 triệu đồng. Năm ít không phải do mía kém mà thay đổi trồng lạc, đậu để cải tạo đất cho vụ trồng mía sau.
Nhờ cây mía, năm 1997, ông đã xây được ngôi nhà khang trang, mua sắm được tivi, xe máy, bây giờ đã có của ăn của để. Người dân trong xóm còn gọi ông là “Vua mía” vì gia đình ông là một trong những hộ trồng nhiều và nhiều kinh nghiệm trồng mía nhất xã. Theo ông, người nông dân hoàn toàn có thể làm giàu trên mảnh đất quê hương nếu biết khai thác đúng tiềm năng, thế mạnh, học hỏi kinh nghiệm và sáng tạo trong cách làm. Là người tâm huyết với cây mía, ông mừng khi nhìn thấy cây mía ban đầu chỉ quanh quẩn nơi chợ quê nay đã khẳng định được uy tín trên thị trường, vươn xa tới các tỉnh miền Bắc, miền Trung. Nếu cây mía có được thương hiệu như lãnh đạo huyện đang trăn trở xây dựng thì ông khẳng định sẽ tiên phong thực hiện các biện pháp được khuyến cáo để đưa mía Cao Phong tiếp tục vươn xa, làm cho bản Mường ngày càng giàu đẹp.
Vượt qua nỗi đau chiến tranh để làm giàu
Trong cái nắng trang trang của mùa hè chúng tôi về thăm gia đình bác Hoàng Văn Chiến xóm Rụt xã Tân Vinh huyện Lương Sơn. Tiếp chúng tôi trong căn nhà cấp bốn đã được xây dựng cách đây vài chục năm, nhưng đó lại là kỷ niệm thời gian khó của gia đình bác. Sau ấm trà mời khách bác Chiến bắt đầu hồi tưởng lại cái thời còn là chàng thanh niên mười chín đôi mươi tình nguyện tham gia chiến đấu ở chiến trường Tây
Hiện nay, ngoài công việc đoàn thể, bác còn cùng vợ con mạnh dạn đầu tư phát triển kinh tế gia đình. Do vậy, một vài năm nay, cuộc sống của gia đình bác đã được cải thiện, có của ăn, của để. Hiện nay, gia đình bác đang nhận 16 ha đất rừng hoang hóa để cải tạo trồng rừng sản xuất và chăn nuôi gia súc. Đến thăm trang trại của gia đình bác trên đỉnh một quả đồi chỉ thấy ngút ngàn những hàng keo xanh. Bác cho biết, 16 ha đất này trước đây còn hoang hóa nhưng khi được nhận giao tôi và gia đình đã trồng được 10 ha keo, diện tích còn lại trồng luồng và các cây tạp khác. Đất dưới tán rừng thì dành để chăn nuôi gia súc, gia cầm để có thêm thu nhập. Hiện nay, bình quân mỗi năm gia đình bác thu về khoảng 60-70 triệu đồng từ tiền bán măng, cá, bò, trâu. Còn 10 ha keo chỉ sau bốn năm nữa sẽ cho thu hoạch, mỗi ha gia đình tôi cũng thu về khoảng 80 triệu đồng. Với những kiến thức, kinh nghiệm sản xuất nhiều năm, bác Chiến không chỉ dừng lại ở việc phát triển kinh tế gia đình mà còn luôn tận tình chia sẻ, hướng dẫn cho những người dân địa phương cách sản xuất sao cho phù hợp và mang lại hiệu quả cao ở vùng đất miền núi này.
